W okresie kampanii wyborczej szczególnego znaczenia nabiera kwestia ochrony materiałów wyborczych, takich jak plakaty czy banery. Niszczenie lub usuwanie takich materiałów nie jest jedynie aktem wandalizmu – w świetle obowiązującego prawa może stanowić wykroczenie, a nawet przestępstwo. Odpowiedzialność za takie działania reguluje kilka przepisów prawa, w tym Kodeks wyborczy, Kodeks wykroczeń oraz Kodeks karny.
Art. 109 § 3 Kodeksu wyborczego z 5 stycznia 2011 r. stanowi wprost, że materiały wyborcze podlegają ochronie prawnej. To oznacza, że ich niszczenie może prowadzić nie tylko do odpowiedzialności wykroczeniowej, ale także – w określonych przypadkach – do odpowiedzialności karnej.
Art. 109. § 1. Materiałem wyborczym jest każdy pochodzący od komitetu wyborczego upubliczniony i utrwalony przekaz informacji mający związek z zarządzonymi wyborami.
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy
§ 2. Materiały wyborcze powinny zawierać wyraźne oznaczenie komitetu wyborczego, od którego pochodzą.
§ 3. Materiały wyborcze podlegają ochronie prawnej.
Zgodnie z art. 67 § 1 Kodeksu wykroczeń, kto umyślnie uszkadza lub usuwa ogłoszenie wystawione publicznie przez instytucję państwową, samorządową albo organizację społeczną – a do takich zaliczają się również komitety wyborcze – podlega karze aresztu albo grzywny. Co więcej, ten przepis obejmuje również inne działania, które umyślnie uniemożliwiają zapoznanie się z treścią takiego ogłoszenia. W praktyce może to oznaczać np. zamalowywanie treści plakatu, jego zaklejanie czy przewracanie konstrukcji, na której został umieszczony.
W sytuacji, gdy zniszczeniu ulega plakat lub baner wyborczy, a wartość szkody nie przekracza 800 złotych, sprawca podlega odpowiedzialności na podstawie art. 124 § 1 Kodeksu wykroczeń. Zgodnie z tym przepisem, kto cudzą rzecz umyślnie niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, jeżeli szkoda nie przekracza 800 zł, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny. Przepis ten ma charakter ogólny i znajduje zastosowanie również do prywatnych materiałów, jakimi są np. plakaty należące do komitetów wyborczych.
Art. 124. § 1. Kto cudzą rzecz umyślnie niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, jeżeli szkoda nie przekracza 800 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny.
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy
Natomiast jeśli wartość zniszczonego materiału wyborczego przekracza 800 zł, sprawca może odpowiadać na podstawie art. 288 § 1 Kodeksu karnego. Zgodnie z nim, kto cudzą rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. W takiej sytuacji czyn przestaje być wykroczeniem, a staje się przestępstwem ściganym z oskarżenia publicznego, choć – co istotne – zgodnie z przepisami, ściganie takich czynów następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Art. 288. § 1. Kto cudzą rzecz niszczy, uszkadza lub czyni niezdatną do użytku, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny
Podsumowując, niszczenie materiałów wyborczych, zwłaszcza w trakcie kampanii, to nie tylko przejaw braku kultury politycznej, ale realne naruszenie prawa. Sprawcy takich działań muszą liczyć się z konsekwencjami prawnymi, które mogą obejmować grzywnę, areszt, ograniczenie wolności, a w poważniejszych przypadkach nawet karę pozbawienia wolności. Dbałość o uczciwą i wolną od aktów wandalizmu kampanię wyborczą to obowiązek wszystkich uczestników życia publicznego.
Ściganie sprawców tych wszystkich wykroczeń następuje na wniosek pokrzywdzonego.
Wykroczenie
Niszczenie plakatów wyborczych.
Kwalifikacja prawna
Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń
Art. 67. § 1. Kto umyślnie uszkadza lub usuwa ogłoszenie wystawione publicznie przez instytucję państwową, samorządową albo organizację społeczną lub też w inny sposób umyślnie uniemożliwia zaznajomienie się z takim ogłoszeniem, podlega karze aresztu albo grzywny.
Wysokość mandatu
Sprawca podlega karze grzywny w postaci mandatu karnego w wysokości do 500 zł
Uprawnienia mandatowe
Pozostaw komentarz