W kodeksie wykroczeń istnieje przepis, który może mieć zastosowanie nawet w pozornie błahych sytuacjach, takich jak nieprawidłowe parkowanie. Chodzi o art. 96 § 3 Kodeksu wykroczeń, który przewiduje odpowiedzialność dla osoby będącej właścicielem, posiadaczem, użytkownikiem lub prowadzącym pojazd, jeśli nie wskaże, na żądanie uprawnionego organu, komu powierzyła pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie. W praktyce przepis ten jest często stosowany, gdy dochodzi do wykroczeń drogowych związanych z ruchem lub postojem pojazdu, a ustalenie osoby kierującej nie jest oczywiste.
Typowy przykład to nieprawidłowe parkowanie – na zakazie, przy przejściu dla pieszych, na skrzyżowaniu czy w sposób utrudniający ruch. Jeśli funkcjonariusz policji lub straży miejskiej ujawni takie wykroczenie i zastanie osobę przy pojeździe, ma obowiązek zapytać, czy to ona kierowała pojazdem w chwili popełnienia wykroczenia. Jeśli ta osoba zaprzeczy i nie wskaże, kto kierował, a jednocześnie jest właścicielem pojazdu, może zostać ukarana nie za samo parkowanie, lecz za niewskazanie użytkownika pojazdu w określonym czasie.
Podobna sytuacja ma miejsce wtedy, gdy wykroczenie zostaje zarejestrowane inaczej – na przykład przez monitoring miejski, udokumentowane aparatem fotograficznym funkcjonariusza lub zgłoszenie osoby trzeciej. Wówczas właściciel pojazdu otrzymuje wezwanie do złożenia wyjaśnień i wskazania, kto kierował pojazdem w chwili naruszenia przepisów. Jeśli nie odpowie na wezwanie, odmówi wskazania kierującego lub pominie ten obowiązek, ponosi odpowiedzialność z art. 96 § 3 k.w.
W przypadku tej najłagodniejszej z czterech przewidzianych kategorii – czyli w sprawach dotyczących wykroczeń innych niż przestępstwa, zagrożenie bezpieczeństwa w ruchu czy przekroczenie prędkości – ustawodawca przewidział minimalną karę grzywny w wysokości 500 zł. Oznacza to, że właściciel pojazdu nie może otrzymać niższej kary, nawet jeśli okoliczności wydają się łagodne a popełnione wykroczenie jest zagrożone mandatem w wysokości np. 100 zł. W praktyce często oznacza to, że brak wskazania użytkownika pojazdu jest dla właściciela bardziej dotkliwy finansowo niż przyjęcie mandatu za pierwotne wykroczenie.
Warto pamiętać, że obowiązek wskazania nie oznacza przymusu samooskarżenia. Osoba wezwana do złożenia informacji może odmówić przyznania się do kierowania, ale nie jest z tego powodu zwolniona z obowiązku podania, kto inny mógł korzystać z pojazdu. Brak jakiejkolwiek odpowiedzi traktowany jest jako utrudnianie postępowania i jako samodzielne wykroczenie, niezależnie od tego, czy doszło do zatrzymania na miejscu, czy sprawa toczy się na podstawie zgłoszenia lub zapisu z kamery.
Z pozoru drobne wykroczenia, takie jak złe parkowanie, mogą więc prowadzić do dalszych konsekwencji, jeśli właściciel pojazdu nie wykaże gotowości do współpracy z organem prowadzącym postępowanie. Odpowiedzialność za niewskazanie użytkownika pojazdu to konstrukcja prawna, która wzmacnia skuteczność ścigania wykroczeń, ale jednocześnie nakłada realne i nieprzyjemne obowiązki na właścicieli pojazdów.
Wykroczenie
Niewskazanie użytkownika pojazdu.
Naruszone przepisy
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym
Art. 78. Ust. 4. Właściciel lub posiadacz pojazdu jest obowiązany wskazać na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie, chyba że pojazd został użyty wbrew jego woli i wiedzy przez nieznaną osobę, czemu nie mógł zapobiec.
Art. 78. Ust. 5. W przypadku, gdy właścicielem lub posiadaczem pojazdu jest:
1) osoba prawna,
2) jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną,
3) jednostka samorządu terytorialnego,
4) spółka kapitałowa w organizacji,
5) podmiot w stanie likwidacji,
6) przedsiębiorca niebędący osobą fizyczną,
7) zagraniczna jednostka organizacyjna
– do udzielenia informacji, o której mowa w ust. 4, obowiązana jest osoba wyznaczona przez organ uprawniony do reprezentowania tego podmiotu na zewnątrz, a w przypadku niewyznaczenia takiej osoby – osoby wchodzące w skład tego organu zgodnie z żądaniem organu, o którym mowa w ust. 4, oraz sposobem reprezentacji podmiotu.
Kwalifikacja prawna
Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń
Art. 96. § 3. Tej samej karze (karze grzywny) podlega, kto wbrew obowiązkowi nie wskaże na żądanie uprawnionego organu, komu powierzył pojazd do kierowania lub używania w oznaczonym czasie.
Wysokość mandatu
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wysokości grzywien nakładanych w drodze mandatów karnych za wybrane rodzaje wykroczeń.
Sprawca podlega karze grzywny w wysokości nie niższej niż 500 zł
Punkty karne
Brak
Kod
Brak
Uprawnienia mandatowe
Policja, ITD
Dziękujemy za przeczytanie naszego artykułu do końca. Jeżeli interesują Ciebie zagadnienia związane z ruchem drogowym lub kwestiami prawnymi kodeksu wykroczeń i chcesz być na bieżąco, możesz zasubskrybować powiadomienia o nowych artykułach; komentuj, zadawaj pytania dotyczące interesujących Cię zagadnień. Zapraszamy do naszego serwisu ponownie!
Treści z serwisu mandatownik.pl mają na celu polepszenie znajomości przepisów ruchu drogowego i kodeksu wykroczeń. Informacje tutaj zawarte nie są ostateczną wykładnią i mają jedynie charakter informacyjno-edukacyjny. Autor treści nie ponosi żadnych konsekwencji wynikających z wykorzystania informacji zawartych w serwisie mandatownik.pl.
Pozostaw komentarz