Art. 153 § 1 Kodeksu wykroczeń obejmuje szereg różnych czynności, które ingerują w zasoby leśne i mogą prowadzić do ich degradacji. Wskazane działania są uznawane za wykroczenie niezależnie od skali szkody, jaką powodują – wystarczy samo bezprawne naruszenie.
Po pierwsze, karalne jest m.in. wydobywanie żywicy lub soku brzozowego, obrywanie szyszek, zdzieranie kory, nacinanie drzew, a także jakiekolwiek inne formy uszkadzania drzew w lesie, który nie należy do sprawcy. Czynności te naruszają fizyczną strukturę drzew i mogą prowadzić do ich obumierania, a także szkodzą całemu ekosystemowi leśnemu. Uszkadzanie drzew w cudzym lesie, nawet bez zamiaru trwałego zniszczenia, jest w świetle prawa wykroczeniem.
Po drugie, przepis obejmuje również zbieranie mchu lub ściółki leśnej. Choć tego typu czynności mogą wydawać się nieszkodliwe, mają one wpływ na naturalny obieg substancji w środowisku leśnym. Ściółka i mech pełnią ważne funkcje ekologiczne, zatrzymując wilgoć i uczestnicząc w procesach rozkładu materii organicznej.
Kolejna kategoria zakazanych działań obejmuje zbieranie gałęzi, kory, wiórów, trawy, wrzosu, szyszek oraz ziół, a także zdzieranie darni. Wszystkie te czynności, jeśli są podejmowane w cudzym lesie bez zezwolenia, stanowią naruszenie prawa. Nawet zbieranie pozornie porzuconych czy martwych elementów, jak suche gałęzie, wymaga zgody właściciela lasu – w przypadku lasów publicznych (np. państwowych) będą to zazwyczaj Nadleśnictwo.
Wreszcie, zabronione jest również zbieranie grzybów lub owoców leśnych w miejscach, w których jest to niedozwolone albo przy użyciu niedozwolonych metod. Przykładem może być zbieranie grzybów w rezerwatach przyrody, gdzie obowiązuje całkowity zakaz ingerencji w przyrodę, lub stosowanie narzędzi uszkadzających grzybnię. Samo przekroczenie granic wyznaczonych dla dozwolonego zbioru jest wystarczające do uznania czynu za wykroczenie.
Wszystkie te działania są uznawane za wykroczenie niezależnie od tego, czy sprawca działał z zamiarem przywłaszczenia czy nie. Kluczowe jest tu naruszenie cudzej własności oraz obowiązujących przepisów ochrony przyrody i gospodarki leśnej.
Warto pamiętać, że w przypadku lasów państwowych regulaminy określają, gdzie i co można zbierać, a wszelkie ograniczenia wynikają także z przepisów szczególnych, m.in. ustawy o lasach czy ustawy o ochronie przyrody. W praktyce, większość lasów dopuszcza swobodne zbieranie grzybów i owoców leśnych, ale wyłączone są z tego niektóre obszary, jak parki narodowe i rezerwaty.
Kwalifikacja prawna
Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. – Kodeks wykroczeń
Art. 153. § 1. Kto w nienależącym do niego lesie:
1) wydobywa żywicę lub sok brzozowy, obrywa szyszki, zdziera korę, nacina drzewo lub w inny sposób je uszkadza,
2) zbiera mech lub ściółkę,
3) zbiera gałęzie, korę, wióry, trawę, wrzos, szyszki lub zioła albo zdziera darń,
4) zbiera grzyby lub owoce leśne w miejscach, w których jest to zabronione, albo sposobem niedozwolonym, podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany
Wysokość mandatu
Zgodnie z art. 153 § 1 Kodeksu wykroczeń, osoba, która w cudzym lesie dopuszcza się jednej z opisanych w przepisie ingerencji w środowisko leśne – takich jak zbieranie ściółki, uszkadzanie drzew, czy zbiór niedozwolony grzybów – podlega karze grzywny do 250 złotych albo karze nagany.
Grzywna ta, zgodnie z ogólnymi zasadami wynikającymi z Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia oraz rozporządzenia w sprawie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego, może być nałożona w formie mandatu karnego w wysokości od 20 zł do 250 zł. W praktyce najczęściej stosowaną formą reakcji na to wykroczenie jest właśnie mandat, zwłaszcza w sytuacjach, gdy czyn nie powoduje większych szkód i nie wymaga postępowania sądowego.
Drugą z możliwych sankcji jest kara nagany, która może zostać orzeczona przez sąd w postępowaniu wykroczeniowym. Kara ta ma charakter wyłącznie symboliczny i wychowawczy, stosowana jest w przypadkach mniejszej wagi, gdy szkodliwość społeczna czynu jest znikoma, a okoliczności nie uzasadniają wymierzenia grzywny.
Co istotne, w art. 153 § 2 Kodeksu wykroczeń przewidziano szczególny tryb ścigania dla przypadków, gdy czyn godzi w mienie osoby najbliższej. W takim przypadku ściganie następuje wyłącznie na żądanie pokrzywdzonego. Oznacza to, że jeśli sprawca narusza zasady korzystania z lasu należącego do osoby najbliższej – np. współmałżonka, rodzica, dziecka czy rodzeństwa – organ ścigania (np. policja lub straż leśna) może podjąć postępowanie tylko wtedy, gdy ta osoba wyrazi taką wolę, składając formalne żądanie ścigania.
Ten przepis ma charakter ochronny wobec relacji rodzinnych i zapobiega ściganiu wykroczeń, które mogłyby być wynikiem wewnętrznych sporów w rodzinie lub miałyby charakter marginalny. Jeżeli pokrzywdzony nie złoży takiego żądania, postępowanie nie zostanie wszczęte ani kontynuowane, nawet jeśli czyn spełnia wszystkie znamiona wykroczenia.
Charakter wykroczenia
Wykroczenie może być popełnione umyślnie lub nieumyślnie i ma charakter powszechny i formalny
Uprawnienia mandatowe
Policja, Straż Leśna
Pozostaw komentarz